Çocuklar İçin Uygun Kitap Seçimi

Yaşam boyunca en önemli dönemlerden biri olarak ifade edilen erken çocukluk döneminin sağlıklı bir şekilde geçirilmesi, hayata iyi bir başlangıç yapmak kadar daha nitelikli bir gelecek sağlaması açısından önemlidir. Bu dönemde çocuğa sunulan çevresel uyarıcılar, çocuğun gelişiminde büyük önem taşır. Bu etkileşimin temelinde de çocukların severek katıldıkları etkinliklerin başında gelen kitap okumanın yeri tartışılmaz. Çocuk ve ebeveyn arasındaki olumlu iletişimin kurulmasında önemli yer tuttuğu düşünülen kitap okuma, çevresel uyarıcılar arasında en etkili olan faktörlerin başında gelir. Kendisine düzenli olarak kitap okunan çocukların okuryazarlık ve dil becerilerinin gelişir.

Hikâye kitapları okumanın çocukların dili edinimine, kelime haznelerini geliştirmelerine, hatta kitabı nasıl tutacaklarını bile öğrenmelerine katkı sağlar.

Çocuklar kitaplar sayesinde farklı insanların, farklı hayatların ve farklı duyguların var olduğunu öğrenirler. Bu, onların sosyal ve duygusal gelişimlerini de olumlu yönde etkiler. Çocuklara gelişim seviyelerine uygun bir hikâye kitabı seçildiğinde, çocuk o hikâyeye kolayca adapte olur, kendi düşünceleriyle hikâyedeki olayları birleştirir, hayaller kurar ve aynı zamanda doğal olarak dili edinir. Okuryazarlık becerileri erkenden gelişen çocukların okula hazır bulunuşlukları da artar.

Doğru hikaye kitabı nasıl seçilir?

Kazanımı son derece bol olan bu etkinliğin çocuk için faydalı olabilecek bir şekilde ilerleyebilmesi için işe doğru hikâye kitabı seçimiyle başlanmalıdır. Kitap seçiminde öncelikle eğlendirici taraf göz önünde bulundurulmalı, öğreticilik özelliği ardından gelmelidir. Anne babalar, doğru çocuk kitabının çocuğun ilgi alanlarını destekleyici, ruhsal ihtiyaçlarını kapsayıcı ve okumaktan ya da dinlemekten zevk alacağı nitelikte olması gerektiğini unutmamalıdırlar. Bir kitabın çok satması veya ödül almış olması, o kitabın iyi olduğu anlamına gelmez. İyi kitap, çocuğun okurken veya dinlerken hikayedeki karakterle özdeşim kurabildiği, olay örgüsüne dahil olabildiği ve bu süreçten de keyif aldığı kitaptır. Çocuklar için seçilecek kitaplardaki resimler anlaşılır, renkli, ilginç olmalı; içeriğinde çocuğun tanıdığı nesneler veya karakterler barındırmalıdır. Cümleler anlaşılır, basit ve eğlendirici; konu ilgi çekici olmalıdır. Olay hızlı ilerlemeli ve kitap bir okuyuşta bitecek kısalıkta olmalıdır.

Çocuklar neşeli tekerlemelerin, tekrarlanan ifadelerin yer aldığı kitapları severler. Hikâyeler, çocuğun hakkında sorular sorup dünyayı keşfedebileceği yaşam olaylarıyla ilgili olmalıdır. Kitapların temaları; çocukların günlük deneyimleri, hayvanların hayatları, doğa olayları veya ilgi alanlarını anlatan konulardan seçilmelidir. Özellikle erken çocukluk döneminde çocukların anlamlandıramayacağı soyut kavramlara yer verilmemelidir. Akıcı bir üslup ile olay örgüsünün canlı tutulması, çocuğu hikâyeyi dinlemeye heveslendireceği için önemlidir.

İyi bir hikâye kitabı, dil ve anlatım bakımından uygun bir örnek oluşturabilmelidir. Hikâyenin dilinin yalın ve duru olmasının yanı sıra, dilbilgisi kurallarına uygun yazılmış olması da gereklimektedir. Kitabın ağırlığı ve boyutu çocuğun kitabı rahatça tutabilmesine ve sayfaları çevirebilmesine uygun olmalıdır. Kullanılan yazı büyüklüğü ise kitabın büyüklüğü ile orantılı seçilmelidir. Küçük bir kitapta yazıların çok büyük olması ya da büyük bir kitapta küçük yazıların tercih edilmesi, o kitaptan alınacak verimi düşürecektir. Çocuğun harfleri algılamasını zorlayabileceği ve dikkatini dağıtabileceği için fazla süslü yazı karakterleri ile basılmış kitaplar tercih edilmemelidir.

Hikâye kitabının her bir sayfasında kısa ve basit ifadeler içeren bir ya da birkaç cümleye yer verilmelidir. İçerdiği görseller hem büyük ve anlaşılır bir biçimde resmedilmiş hem de o sayfada anlatılan konularla ilişkili olarak seçilmiş olmalıdır.

Hikâye kitaplarının çocukların beş duyularını geliştirmeye yönelik olması da önemlidir. Çocuk kitaplarının odağı genel olarak görme duyusu olsa da, işitme ve dokunma duyularını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş kitaplar da bulunmaktadır. İşitme duyusu için sesli kitaplar, dokunma duyusu için ise çeşitli nesneleri farklı doku yüzeyleri ile gösteren kitaplar tercih edilebilir.